گفتیم که در مباحث علمی گذشته مبحثی وجود ندارد که امام جعفر صادق راجع به آن اظهار نظر نکرده باشد و بعضی از نظریه های او به طوری که میبینیم دلیل بر نبوغ علمی وی می باشد . از جمله راجع به نور ستارگان فرموده اند که در بین ستارگان که شب در آسمان می بینیم ستارگانی هستند که آن قدر نورانی میباشند که خورشید در قبال آنها تقریبا بی نور است .
اطلاعات محدود نوع بشر راجع به کواکب مانع از این بود که در زمان امام جعفر صادق ( ع ) و بعد از او تا این اواخر به واقعیت این گفته پی ببرند و فکر میکردندآنچه امام جعفر صادق ( ع ) راجع به نور بعضی از ستارگان گفته دور از عقل و قابل قبول نیست و محال میباشد که این نقطه های کوچک و نورانی که موسم به ستاره است آن قدر پر نور باشد که خورشید در قبال آنها بی نور جلوه کند .
امروز که دوازده قرن و نیم از زمان امام جعفر صادق میگذرد ثابت شده آنچه آن مرد بزرگ گفته صحت دارد و در جهان ستارگانی است که خورشید ما در قبال نور آنها یک ستاره خاموش به شمار می آید .
این اجرام نورانی به اسم ( کوازار یا اختروش ) خوانده میشود و بعضی از آنها تا زمین 9 هزار میلیون ( نه میلیارد ) سال نوری فاصله دارد و موجی که امروز و امشب از آن ستارگان به چشم رادیو تلسکپها میرسد 9 هزار میلیون سال در راه بوده تا این که به زمین رسیده است .
گفتیم ( امروز و امشب ) و ممکن است که تصور کنید که اشتباه می کنیم چون در روز نمی توان ستارگان را دید . اما ندیدن ستارگان در روز ، جزء موارد ضعف دوره ای بوده که نوع بشر رادیو تلسکوپ نداشت و امروز با داشتن رادیو تلسکوپ هایی مانند ( آرسیبو ) در ( پورتوریکو ) که قطر آن سیصد متر است می توانند هنگام روز هم ستارگان را ببینند .
روشنایی بعضی از این ستارگان موسوم به ( کوازار ) ده هزار میلیون برابر نور خورشید ما میباشد برای مطالعه در این ستارگان که اولین آنها در سال 1963 میلادی کشف شد و تا کنون بیش از 200 تای آنها را کشف کرده اند مشغول مطالعه جهت ساختن یک رادیو تلسکوپ هستند که وسعت دوربین آن همانند دوربینی است که 30 هزار متر ( سی کیلومتر ) عرض دارد .
خورشید که در قبال کوازارها یک چراغ خاموش است با این که در هر 24 ساعت چهار صد میلیارد تن هیدروژن را مبدل به هلیوم میکند تا این که سیارات دیگر دارای نور و حرارت باشند تا 5 میلیارد سال دیگر خاموش نخواهد شد .
وقتی عمر خورشید ما این قدر باشد میتوان از روی حدس و تخمین فکر کرد که عمر یک کوازار چه قدر میباشد . با یک مقایسه و تخمین ساده عمر کوازار از نوع انهایی که با زمین 9 هزار میلیارد سال نوری فاصله دارد از هزار میلیارد سال بیشتر است و چون در این جهان خورشید هایی هم مثل خورشید ما وجود دارد که میلیارد سال دیگر خاموش خواهد شد ناگزیر به حکم عقل و علم باید تصدیق کنیم که ما در یک دنیای واحد زندگی نمی کنیم و دنیا های متعدد جزء هستی است .
حتی اگر جلوی چشم منجبین ما بعضی از ستارگان خاموش نمی شدندو از بین نمی رفتند تفاوت بین عمر ستاره ها به ما ثابت می کرد که دنیا های متعدد وجود دارد و عمر بعضی از آنها مثل عمر خورشید 10 میلیارد سال که 5 میلیارد سال آن باقی مانده و عمر بعضی دیگر چون کوازار هزار میلیارد سال و شاید بیشتر .
امام جعفر صادق فرمودند : دنیا منحصر به یکی و دو تا نیست و دنیا های متعدد وجود دارد این گفته امروز به طوری غیر قابل تردید به ثبوت می رسد هزارها دنیا ، چون دنیای خورشیدی از بین می رود ولی کوازار ها باقی میماند . این دنیا های متعدد بر طبق نظریه امام جعفر صادق به دو دسته تقسیم میشود ، دسته ای عالم اکبر و دسته ای دیگر عالم اصغر .
ما فکر می کنیم که چون عوالم اکبر و عوالم اصغر هست لذا عوالم اوسط هم بایستی وجود داشته باشد . ولی چون امام جعفر صادق نامی از عوالم اوسط نبرده و ضروری نمی دانسته اند که از آن عوالم نامی ببرند و تعریف اکبر و اصغر شامل تمام عوامل هستی می شود مگر این که دو عالم مساوی باشند .
چون هر عالم نسبت به عالم دیگر بزرگتر است یا کوچکتر و اگر دو عالم مساوی باشد باز هر یک از آن دو نسبت به عوالم دیگر بزرگتر یا کوچکتر است لذا امام جعفر صادق تعریف عوالم اکبر و اصغر را برای عوالمی که در هستی وجود دارد کافی دانسته است .
از شماره عوالم اکبر و اصغر از ایشان سوال کردند و ایشان جواب دادند که جز خداوند هیچ کس از شمار عوالم اکبر و اصغر اطلاع ندارد و با هیچ عدد نمی توان شمار عوالم را تعیین کرد .
علم امروزی این گفته امام جعفر صادق را تصدیق می نماید و هر قدر نجوم پیشرفت می کند منجمین میفهمند شماره کهکشان ها و ستارگانی که در جهان هست بیش از آن میباشد که تصور می کردند و حتی شماره ستارگان جهان از عددی که ( ارشمیدس ) معروف در سه قرن قبل از میلاد برای ذرات دنیا ذکر کرده بود بیشتر است . ارشمیدس می گفت شماره ذراتی که در جهان هست عدد ( 10 ) به توان 63 میباشد یعنی اگر عدد 10 را شصت و سه بار در خودش ضرب کنیم ذراتی که در جهان هست به دست می آید .
روزی که ارینگتون شماره اتم های هستی را با این فرمول ریاضی حساب کرد و گفت تعداد اتم های موجود در جهان 10 به توان 80 است منجمین عقیده داشتند که شماره کهکشان ها به طور تقریب یک میلیون عدد است .
ولی با ساخت تلسکوپهای بزرگی همچون کوه پالومار و رادیو تلسکپها ، این پیش بینی نیز غلط در آمد . بنا براین منطقی ترین نظریه راجع به شماره دنیا های بزرگ و کوچک همان است که امام جعفر صادق ( ع ) فرمودند و اظهار کردند که غیر از خداوند کسی از تعداد دقیق آنها خبر ندارد.
فرق بین عالم کبیر و عالم صغیر از لحاظ امام جعفر صادق در حجم آن است نه در جرم آن و این هم نظریه ای هست که علم فیزیک امروز آن را تصدیق می کند . همان طور که اگر فضای خالی بین الکترونها و هسته اتم از بین برود کره زمین به اندازه توپ فوتبال می شود ولی وزن توپ مساوی است با وزن کره زمین در حال حاظر‚ بنا بر نظریه امام جعفر صادق آنچه در عالم اصغر هست در عالم اکبر هم وجود دارد ولی با حجم وسیعتر و آنچه در عالم اکبر هست در عالم اصغر وجود دارد اما با حجم کمتر و خواص آنچه در عالم اکبر هست با خواص آنچه در عالم اصغر وجود دارد فرق نمی کند جز این که حجم آن کمتر میباشد . بنابراین اگر قدرت باشد با هر عالم اصغر می توان یک عالم اکبر ساخت و هر عالم اکبر را می توان به شکل عالم اصغر در آورد .
وقتی ما این نظریه ها را میشنویم تصور می کنیم که به درس یک استاد فیزیک امروزی گوش می کنیم یا این که یکی از کتب جدید فیزیک را می خوانیم و حال آن که نظریه هایی است که در دوازده قرن و نیم قبل ابراز شده است .
از امام جعفر صادق پرسیدند : جهان چه موقع به وجود آمده ؟ ایشان در جواب گفتند : جهان پیوسته بوده است . از ایشان پرسیدند تاریخ پیدایش جهان را بگویید ؟ فرمودند :نمی توانم تاریخ پیدایش جهان را بگویم .
شیعیان چون برای امامان خود قائل به اعجاز هستند عقیده دارند که امام جعفر صادق نخواست که تاریخ پیدایش جهان را بگوید وگرنه به مناسبت دارا بودن علم امامت از تاریخ پیدایش جهان آگاه بوده است . به عقیده شیعیان ( که قائل به علم امامت و اعجاز امام هستند ) امام جعفر صادق فقط در این مورد سکوت نکرده بلکه در موارد دیگر هم جواب پرسش کنندگان را نداده است . چون مصلحت نوع بشر را در این نمی دانستند که آدمیان از اسرار آگاهی به هم برسانند چون وقوف بر بعضی اسرار سبب میشود که شیرازه زندگی آدمیان گسسته شود .
بعضی دیگر از شیعیان به این عقیده اند که مردی چون امام جعفر صادق که آن همه علوم را در دسترس مردم قرار داد مضایقه نداشته از این که بگویید جهان در چه تاریخی به وجود آمده است اما چیزهایی که از محالات باشد در خارج از کادر علم امامت است و امام نمی تواند کار محال بکند .
در مجموع شیعیان مومن معتقدند که امام جعفر صادق ( ع ) از تاریخ پیدایش جهان آگاه بوده اما نخواستند که آن را بگویند تا این که آشفتگی بین آدمیان به وجود نیاید . امام جعفر صادق گفته اند که اگر از امروز تا روزی که من زنده هستم از من بپرسید که قبل از جهان چه وجود داشته است به شما می گویم که جهان وجود داشت و این موضوع به طور واضح میرساند که امام جعفر صادق جهان را ازلی می دانسته است .
یکی از نظریه های جالب توجه امام جعفر صادق مسئله انبساط و انقباض جهان ها میباشد . او گفت دنیا هایی که وجود دارد به یک حال نمی ماند و گاهی وسعت به هم می رسانند و زمانی از وسعت آن کاسته میشود و منقبض می گردد و هر یک از این انبساط ها و انقباض ها دوره ای دارد و در یک دوره دنیا ها منبسط میشود و در دوره ای دیگر منقبض می گردد . اکثر دانشمندان معتقد بوده اند این نظریه یک تخیل است و می گفتند چیزی که امام جعفر صادق فرموده اند به آن پایبند نیستند در صورتی که یک دانشمند وقتی چیزی می گوید به صحت آن پایبند است و مرتبه دانشمندان بیشتر از آن است که چیزی که صحت ندارد را ابراز نماید تا این که در قرن 18 میلادی به این طرف دوربین های نجومی قوی تر شد و منجمین نه فقط به وسیله این دوربین های نجومی اجرام دنیای خورشیدی را بهتر از گذشته دیدند بلکه تنوانستند اجرامی را که در خارج از منظومه شمسی قرار گرفته نیز بهتر ببینند و در نیمه قرن نونزدهم میلادی توانستند از روی نور ستارگان به بعضی از عناصر سازنده آنها نیز پی ببرند و با رصدهای مداوم اروین هابل آمریکایی در قرن بیستم این نظریه امام جعفر صادق نیز اثبات شد و انبساط جهان تائید شد که اکنون از بدیهات اختر فیزیک و کیهانشناسی محسوب میشود و کهکشان ها در حال فاصله گرفتن از هم با سرعت های زیاد هستند که هر چه فاصله کهکشان ها از هم دورتر باشد با سرعت بیشتر از هم دور میشوند .
برگرفته از: کتاب مغز متفکر جهان شیعه ترجمه ذبیح الله منصوری